Ryfrimap

Dørvika

Dørvika er ei lun og fin badevikvik nordaust for Forsand sentrum. Sandstrand innerst i vika og svaberg ut på begge sider. Stranda er tilgjengeleg både med båt og bil på FV 496 frå Forsand sentrum.

Det er tufter etter tidlegare busetting opp frå Dørvika. Under Nedre Eiane var det ein stusseleg husmannsplass kalla Pannevik. Tuftene etter denne viser godt att i terrenget. Men det var ein dårleg plass. Bygdebokskrivaren, Sigleif Engen, skriv at «innmarka og utmarka var oversådd med stein, stor stein og mindre stein, jordfast stein og laus stein. Det må ha vore eit svært arbeid å rydja jorda og lø opp gardar og husmurar. Stein har det i minsto ikkje skorta på». Engen har funne at den første som budde der var ein Ola Pålson i 1706. Det skal ha budd folk i Pannevik, eller Pannevigjå lenge, Dei siste som budde der var Bjørn Gunnarson og Anna Kristina Jakobsdtr. Dei hadde fire barn og reiste til Amerika kring 1860. Dei som heldt ut litt lenger kunne få seg arbeid i steinbrota, særleg på Eiane, litt lenger inn i fjorden.

Dørvika kan by på ei fin badestrand på sørsida av Lysaefjorden, ikkje langt inn frå Forsand. Hit kan ein komma både med båt og bil og sykkel. Foto: Ådne Ånensen

Det var den gode kvaliteten på granitten og gneisen på sørsida av Lysefjorden som var grunnlaget for at det utvikla seg ein stor steinindustri her. Opptakten skjedde i 1897 da det blei inngått avtalar om å ta ut stein på Berge, Vika og Eiane. Det var Eiane som blei den viktigaste lokaliteten for uttak av stein, men det var steinbrot også andre stader. Stavanger Stenhuggeri blei skipa i 1899 og utvikla ei omfattande verksemd i åra kring 1900. Ved folketeljinga det året blei heile 75 personar oppførte med yrkestittel steinhoggar eller liknande. Mange kom frå nærliggande bygder og noen frå stader lenger borte, som Hordaland og Sunnfjord, det var endatil fire svenskar i arbeid i steinhoggeriet.

Grillhytte Dørvika

I tillegg til dei opphavlege stadene, Berge, Vika og Eiane, inngikk selskapet avtalar om steinuttak også på Kallali, og på Kallastein og Songedal på nordsida av fjorden. Men gullalderen varte ikkje så lenge, og steinhogginga opplevde både bølgedalar og nye –toppar. Mye av steinen gikk som gatestein til Stavanger, men det blei også produsert store mengder byggestein, og ein treng ikkje reise langt før ein finn tørrmurar som må vera oppsette av svært kompetente folk. Rådhusa i Sauda og i Haugesund og gamle Stavanger sjukehus er alle bygde av stein frå Eiane.

Eiane var eit gardssamfunn da steinhogginga starta, så her måtte alt byggast opp frå grunnen. Først blei det laga kai ved sjøen, og veg og jernbanespor til nedre del av Eiavatnet, og det blei sett opp brakker og bustadhus, men lite av dette viser att i dag. I steinbrotet ved sjøen har Eidane Smolt AS etablert eit stort havbruksanlegg som dekker dei fleste av dei spora som måtte vera att etter steinhoggeriet.

Dørvika

lørdag

søndag

mandag

Dørvika

lørdag

søndag

mandag

Dette nettstedet bruker informasjonskapsler

Tekniske Cookies Data

Statistikk Cookies Data